Türkiye’de ilk kez Tünel drenaj sistemlerinde kazısız rehabilitasyon uygulaması 2017 yılında ADT Teknik İnşaat A.Ş. tarafından Türkiye ulaşım ağının kalbi olan Anadolu Otoyolu Bolu Dağı Tüneli içerisinde gerçekleştirilmiştir.
Firmamızca 2015 – 2016 yıllarında yapılmış olan Bolu Dağı Tüneli Drenaj hatlarında Temizlik & Görüntüleme çalışmaları sırasında deformasyonların gözlemlenmiş olduğu drenaj hattında kazısız rehabilitasyon uygulaması gerçekleştirilerek bir ilke daha imza atılmıştır.
Kazısız rehabilitasyon uygulaması bir müdahale noktasından diğer müdahale noktasına, hazır haldeki ithal özel Liner’ın çekilerek şişirilmesiyle oluşuyor. Ana boruya tam entegre olan kazısız rehabilitasyon borusu ile çok kısa sürede sorunsuz ve sağlıklı alt yapılar oluşturuluyor. Dünya kazısız teknolojilerinde kalite, dayanıklılık, direnç testleri, uygulanabilirlik ve yüksek teknoloji ile ön sıralarda yer alan bu uygulama, ülkemizde de yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır.
Karayolları 4.Bölge Müdürlüğü Bolu Dağı Tüneli Bakım ve İşletme Şefliği sorumluluğunda bulunan; Bolu Dağı Tüneli drenaj kanallarında gerçekleştirilen Kazısız Rehabilitasyon yöntemiyle Kanal kaplama uygulaması; trafik akışını engellemeden, herhangi bir kazılı işleme ihtiyaç duyulmadan, sadece yaklaşık 4 saatlik bir çalışma süreci ile sorunsuz bir şekilde tamamlanmıştır.
Tünel drenaj sistemlerinde gerçekleştirilen kazısız rehabilitasyon uygulamalarına ilişkin aşamalar aşağıda sıralanmıştır.
1.0 Hazırlık
1.1 Rehabilitasyon Öncesi Kanal Görüntüleme
Kazısız Kanal Rehabilitasyon uygulaması yapılacak olan bacalar arasında yapılan temizleme çalışmaları sonrasında hattın rehabilitasyon uygulamasına hazır olup olmadığını belirlemek amacıyla Rehabilitasyon Öncesi görüntüleri alınıp, kontrolleri sağlanır.
1.2 Rehabilitasyon Hazırlıkları
Kazısız rehabilitasyon uygulaması yapılacak olan numaraları belirlenmiş bacalar arasındaki mevcut su akışının en aza indirilmesi amacıyla baca by-pass noktası belirlenir. Bu noktaya by-pass pompaları kurularak suyun uygulama yapılacak hatta girişi maksimum seviyede engellenir. Ayrıca uygulama öncesinde üst bacalara özel tapalar konularak bacalar arası, yoğun su akışından izole edilir.
1.3 RehabilitasyonÖncesi Son Görüntünün Alınması
Rehabilitasyon uygulamasına başlamadan önce hattın anlık durumu kontrol edilerek uygulamaya engel olabilecek herhangi bir sorunun bulunmadığı teyit edilir.
2.0 Uygulama
2.1 Modifiye PVC Boru makarasının içerisinde bulunduğu Makara Aracı, önceden belirlenen hatta giriş noktası yanında konumlandırılır.
2.2 Modifiye PVC astar borunun uç kısmına (bacada kurulan vinç yardımıyla çekilebilmesi amacıyla) mapa noktası açılır.
2.3 Modifiye PVC astar boru kanala yerleştirme öncesinde makara aracı içerisinde hesaplanan süre ve sıcaklıkta buhar verilerek ısıtılır.
2.4 Başlangıç için belirlenen bacadan bitiş için belirlenen bacaya kadar çelik halat çekilir. Katlanmış boru ucunda açılan mapa noktasıyla birleştirilerek, kurulu olan vinç yardımıyla hat içerisine bacaya doğru çekilir.
2.5 Hat içerisine çekilen Modifiye PVC boru, uçlarına özel kanal tapaları takılarak 15 – 20 dakika (ortalama) kadar sıcak hava ile dinlendirilir.
2.6 Hat içerisine çekilerek kısa bir süre dinlendirilen boruya ASTM standartlarına uygun olarak basınç verilerek genişletme işlemi uygulanır.
2.7 Hat içerisine tamamen yerleşene kadar basınç verilen Modifiye PVC Boruya soğuk hava basıncı verilerek hat içerisindeki son halini alması sağlanır.
3.0 Hattın İşletmeye Alınması
3.1 Soğutma işlemi tamamlandıktan sonra boru uçlarındaki tapalar çıkartılarak boru uçları özel ekipmanlar ile kesilerek hat akışı sağlanır.
3.2 Kazısız rehabilitasyon uygulaması tamamlan bacalar arasında Rehabilitasyon Sonrası görüntüleme yapılır. Bu görüntüleme sonucunda tamamlanan işlemin sağlıklı çalıştığı kesinleştirilir.
4.0 Drenaj Deliklerinin açılması
Kazısız Rehabilitasyon Uygulamaları akabinde standart drenaj borusunda mevcut olan su girişleri için tasarlanmış deliklerin; frezeleme robotları ile tekrar açılması işlemlerine geçilmektedir.
Mevcut drenaj borusunun çapı ve tipine uygun olarak belirlenen frezeleme robotları ve uçları ile hesaplanan sayı ve yönlerde drenaj delikleri açılmaktadır.
Bolu Dağı Tüneli, Kuzey Tüp drenaj hattında 2017 yılında gerçekleştirilen kazısız rehabilitasyon uygulamasında, frezeleme sonrası alınan video görüntülerde su girişlerinin sağlıklı olarak drenaj hattına akışı gözlemlenmiştir.
Frezeleme işlemleri sonrasında daha geniş bir çapa kavuşan drenaj deliklerindeki su
akışının arttığı gözlemlenmiştir.
Açılan drenaj deliklerinin tıkanması durumunda Kombine kanal temizleme ekipmanların verdiği basınçlı su ile tekrar açılabilmektedir.
2017 yılında yapılan kazısız rehabilitasyon uygulamalarından tam 4 yıl sonra aynı noktada gerçekleştirilen temizlik görüntüleme çalışmaları sırasında aynı akstaki kazısız rehabilitasyon uygulaması bulunmayan drenaj hatlarında yoğun kireç oluşumlarının yaşadığı görülmüş temizleme işlemleri yoğun uğraşlar ve uzun zaman almıştır. uygulama yapılan K10 – K09 nolu bacalar arasında ise yaklaşık 1 saat içerisinde temizlik görüntüleme çalışmaları tamamlanmıştır.
